Skąd wzięła się wolna niedziela?
Posted by Marucha w dniu 2013-05-29 (środa)
Niedzielę wolną od pracy wprowadził cesarz Konstantyn Wielki w 321 roku. Niezwykle interesujący jest sposób, w jaki tego dokonał.
Najważniejszym elementem pobożności od zawsze była niedzielna Msza św.; aby wszyscy chrześcijanie mogli swobodnie brać w niej udział, musieli być wolni od innych obowiązków. Konstantyn nie chciał jednak ryzykować jawnej zmiany kalendarza na chrześcijański – mogłoby to wywołać zrozumiały sprzeciw ludu. Wobec tego, chcąc umożliwić wszystkim chrześcijanom godne świętowanie siódmego dnia tygodnia, zastosował sprytne posunięcie.
W pogańskiej astrologii, wówczas niezwykle rozpowszechnionym zabobonie, istniała tradycja siedmiodniowego cyklu, w którym każdy dzień przypisany był jednemu z ciał niebieskich. Poganie wykorzystywali ten swoisty kalendarz w celach magicznych, by sprawdzić, czy dany dzień będzie dla nich przychylny, czy nie. Jeden z dni stał pod znakiem słońca. Słońce czczono wówczas jako potężne bóstwo, nadając mu często przydomek „Niezwyciężone” (łac. Sol Invictus). W dodatku kult ten od dawna był szczególnie związany z osobą cesarza.
Solarna symbolika pojawiała się nawet na monetach bitych za Konstantyna. Cesarz zdecydował się wykorzystać ten niezwykle dogodny dlań układ i ogłosił, że to właśnie dzień słońca będzie dniem, w którym ustaje aktywność urzędów, sklepów, a nawet części wojska. Nie było to zresztą nic nowego. Takie dni wolne od pracy ogłaszano w przeszłości, gdy zdarzyło się coś szczególnego – np. zmarł ktoś z rodziny cesarskiej lub oficjalnie rozpoczynała się wojna. Nazywano to po łacinie iustitium; i tego też właśnie terminu użył w swoim edykcie Konstantyn.
Konstantyn uczynił więc coś zgodnego z dawną tradycją, a w dodatku mające pozorne cechy pobożności pogańskiej – można było bowiem pomyśleć, że cesarz chce szczególnym kultem otoczyć właśnie Słońce Niezwyciężone. W ten sposób, niejako tylnymi drzwami, Konstantyn wymusił siedmiodniowy cykl tygodnia. Zmiana była dla pogan akceptowalna, a dla chrześcijan – niezwykle ważna. Odtąd cotygodniowe świętowanie Zmartwychwstania stało się rzeczą dostępną dla każdego, bez względu na wykonywany zawód.